Cảm giác đầu tiên khi đặt chân đến Viện Công nghệ Châu Á (AIT), Thailand, không phải là đến một trường đại học quốc tế đa ngành mà là đến một khu điều dưỡng cao cấp. Một đàn hạc hơn chục con trên bãi cỏ non chỉ cách đường vài chục mét thấy đông người liền cất cánh đến một chỗ xa hơn lại đậu xuống. Đôi cánh rộng khoan thai quạt vào thinh không trong buổi sáng yên tĩnh làm tôi có cảm giác bình yên lạ kỳ. Và cây rừng, rừng cây. Và thảm cỏ, các công trình kiến trúc (cao nhất chỉ bốn tầng và cũng chỉ có một khối nhà, còn toàn một tầng) đều lẫn trong rừng cây. Không có cảnh sinh viên tấp nập ồn ào. 

Được như thế vì nó cách xa thủ đô Bangkok ồn ào náo nhiệt. Đến giờ, ta mới tính đến chuyện dời các trường đại học ra xa thành phố trong làng đại học thì hoá ra, 50 năm trước, bạn đã làm rồi. AIT rộng tới 25 km2 gồm ba trường, đào tạo về ba lĩnh vực: môi trường tài nguyên và phát triển, quản lý, và xây dựng công trình. Ngoài ra, AIT còn có nhiều trung tâm nghiên cứu, có dịch vụ tiện ích như trung tâm viễn thông, hệ thống căng tin, đặc sản, bể bơi, sân bóng đá, bóng rổ, tenis, để phục vụ cho làng sinh viên, trong đó số sinh viên Việt Nam đứng thứ hai, chỉ sau Thailand. 

Từ năm 1993, một trung tâm AIT tại VN ra đời ở số 21 Lê Thánh Tông, Hà Nội. Tính đến nay, AIT giúp Việt Nam đào tạo được  hơn 200 thạc sĩ, 12 tiến sĩ ngành quản lí xây dựng và hơn 500 học viên ngắn hạn về quản lí xây dựng cho một số tổng công ty xây dựng của Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, về công nghệ thông tin, và nhiều ngành công nghệ khác. Mỗi năm ta gửi sang AIT vài trăm sinh viên. Hiện AIT có hơn 300 sinh viên VN, gấp nhiều lần so với sinh viên của 50 nước khác. 

Tôi ngồi với hai trong 10 sinh viên Đại học Cần Thơi trẻ, từng là cán bộ giảng dạy đại học Cần Thơ. Lê Gia Lâm 30 tuổi mà đã dạy năm năm, giờ học khoa địa kỹ thuật. Nguyễn Cao Hồng Ngọc, 26 tuổi, đã dạy một năm, giờ học khoa máy tính. Ngọc nhỏ nhẻ tiếng Nam Bộ: “Nhớ quê hương  bác à, nhất là mùa này, nhìn những cây điệp trổ hoa vàng rực hai bên đường, con nhớ mai vàng Nam Bộ kinh khủng”.

Ngoài chúi mũi vào học, cũng có hoạt động gì chứ? “Có chứ bác, bọn con chơi thể thao. AIT có các câu lạc bộ bóng đá, bóng bàn, cầu lông. Mỗi năm biểu diễn văn hoá văn nghệ một lần với sinh viên các nước khác. Mấy ngày trước, bọn con biểu diễn hoạt cảnh sự tích bánh dày bánh chưng. Rồi biểu diễn thời trang dân tộc. Áo dài Việt Nam được các bạn khen hoài. Chúng con đều là thành viên Hội Sinh viên VN tại AIT. Mỗi học kỳ bầu một lần, hiện chủ tịch là chị Trần Thị Kiều Ngọc”.

Nhiều nước đầu tư cho AIT, trong đó có Na Uy. Sinh viên Việt Nam được nhà nước cấp 300 USD/tháng. Nếu được học bổng của AIT thì cũng vậy, nhưng không phải trả tiền ở ký túc xá. “Đủ sống không?” – “Cũng được ạ”, Lâm như cởi lòng. “Năm bảy người một nhóm, đi siêu thị mua thức ăn cho cả tuần. Bên này, rau đắt hơn thịt cá. Xa nhà nên thương nhau lắm. Có lần bố của một bạn sang bên này chữa bệnh, không may bị mất, bọn con xúm vào lo tất cả mọi việc, nào liên hệ với sứ quán ta, làm các thủ tục ở bệnh viện, sân bay để đưa thi hài chú ấy về nước”.

Mỗi năm học mới, Ngọc lại náo nức đón sinh viên VN mới sang, cũng băng rôn, cờ hoa, cũng nâng lên đặt xuống, chúc mừng Vui nhất là ngày tết, suốt đêm, tha hồ đốt pháo hoa, pháo nổ (bên này không cấm) lại vừa được xem chương trình giao thừa của VTV1, xem gặp gỡ cuối năm...

AIT là hình ảnh thu nhỏ của Thailand không chỉ về giáo dục mà cả về công nghệ. Mấy mươi năm trước, nước này còn được xem là vùng biên viễn về giáo dục và công nghệ của châu Á. Thế mà nay, tận thấy người mà ngẫm đến ta. Một AIT tĩnh lặng đến ngạc nhiên. Một Thailand tiếp tục trỗi dậy đến ngạc nhiên

Ng.B.S

Ảnh: Số sinh viên Việt Nam theo học ở AIT chỉ đứng sau nước chủ nhà Thailand (ảnh Nghiemhung, xahoihoctap.net)