BBC coi sự ra đi của Claudine Gay của Harvard góp phần vào cuộc chiến văn hóa trong khuôn viên trường. Nhưng nhà đài đã bị phản ứng dữ dội khi nhận định sự kiện đang được những người bảo thủ tôn vinh như chiến thắng vang dội, những người phản đối bà vì lý do ý thức hệ ngay sau khi bà nhận chức tháng 7 năm 2023 (tham khảo: https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-67869624).
Ngay từ đầu BBC đã cố lái sự kiện thành câu chuyện to tát khi họ viết: “Dù cáo buộc đạo văn trong luận án tiến sỹ của bà là nguyên nhân khiến bà rời vị trí hàng đầu ở Harvard, bà ra đi không chỉ là bê bối bất trung thực về học thuật”.
Chuyện bắt đầu từ khi tiến sỹ Gay gặp rắc rối lớn vào tháng 12/2023 vì tham gia hội đồng điều trần quốc hội về chủ nghĩa bài Do Thái trong khuôn viên trường đại học. Các câu trả lời thờ ơ, quan liêu của các chủ tịch các đại học danh tiếng được triệu tập hôm ấy, 5/12/2023, gồm cả Tiến sỹ Gay, về cách đối phó với những lời kêu gọi diệt chủng người Do Thái đã khiến hiệu trưởng Đại học Pennsylvania, Liz Magill, từ chức.
Bất chấp sự cố, Harvard đề nghị tiếp tục ủng hộ nhiệm kỳ chủ tịch của Tiến sỹ Gay, khiến trận chiến trở nên nóng hơn.
Nhiều người chỉ trích Tiến sỹ Gay - da đen, coi bà là đại diện cho phần lớn những người ghê tởm về nền giáo dục đại học hiện đại của Mỹ, thay vào đấy, cổ súy hệ tư tưởng nhấn mạnh đa dạng sắc tộc và giới tính nhiều hơn tính nghiêm túc trong học tập.
Sau khi bà tuyên bố từ chức, ngày 2/1/2024, ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa Vivek Ramaswamy và là cựu sinh viên Harvard, viết trên mạng xã hội rằng việc Harvard chọn bà làm chủ tịch “là hành động che đậy mỏng manh về chủng tộc và giới tính”, chứ thực ra bà không đủ năng lực cho bị trí danh giá ấy.
Nhà báo Bret Stephens của tờ New York Times, lưu ý thành tích học tập tương đối mỏng của Tiến sỹ Gay 53 tuổi, không có sách nào được xuất bản và 11 bài báo, đã chê cái ông gọi là "mô hình công bằng xã hội của giáo dục đại học".
Ông viết rằng "mục nát trí tuệ" trong giáo dục đại học Mỹ sẽ không ngừng lan rộng cho đến khi các trường đại học quay lại với ý tưởng rằng mục đích trọng tâm của họ là xác định, nuôi dưỡng và giải phóng những bộ óc tốt nhất, chứ không phải tạo ra các xã hội không tưởng.
Các cáo buộc đạo văn dẫn đến việc Tiến sỹ Gay từ chức được khơi mào bởi Christopher Rufo, nhà hoạt động cáo buộc hiện tượng phổ biến giảng dạy Lý thuyết Chủng tộc Phê phán trong các trường ở Hoa Kỳ.
Bất chấp bênh vực mạnh mẽ TS Gay, BBC vẫn phải thừa nhận làn sóng tẩy chay "mô hình công bằng xã hội của giáo dục đại học" đang mạnh mẽ không kém.
Chẳng hạn, tại Florida, Thống đốc Ron DeSantis - ứng cử viên tổng thống hiện tại của Đảng Cộng hòa - đã thay thế ban lãnh đạo của New College of Florida, hủy các chương trình đa dạng và hòa nhập, sa thải các giảng viên và đưa các nhà hoạt động cánh hữu, gồm cả ông Rufo, vào ban quản trị của trường. BBC coi mục tiêu của ông “một phần là đưa ra quan điểm bảo thủ với trường đại học nghệ thuật tự do hiện đại”.
Nằm trong kế hoạch "Chương trình nghị sự 47" cho nhiệm kỳ thứ hai tại nhiệm, Donald Trump kêu gọi thay đổi cách thức công nhận các trường đại học Hoa Kỳ, nhằm nhấn mạnh "bảo vệ truyền thống Mỹ và văn minh phương tây". Ông cũng cam kết chấm dứt các chương trình công bằng, buộc các trường đại học giảm chi phí chung và đánh thuế các khoản tài trợ của các trường không tuân thủ.
Nhưng, cuối cùng, bài của BBC kết luận “lật đổ hiệu trưởng của một trong những trường đại học danh tiếng nhất quốc gia - trường liên quan đến cuộc chiến của Tòa án Tối cao về ưu tiên chủng tộc trong tuyển sinh đầu năm nay - phe bảo thủ đã có chiến thắng đáng kể để gây dựng”.
Ảnh: BBC_Harvard President Claudine Gay had come under intense criticism by some Republican lawmakers: Chủ tịch Harvard Claudine Gay bị một số nhà lập pháp Đảng Cộng hòa chỉ trích dữ dội (nguồn BBC)