Thái độ của chính khách số một 

(Kỳ 4)

TBT Nguyễn Phú Trọng tại Hà Nội ngày 12/4/2016. Nguồn: Hoàng Đình Nam/AFP/Getty Image

Không giống thời chiến tranh, sau những thua thắng là tổn thất về người, giành lại hay để mất một phần đất đai, mà giờ đây là hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Đó là tồn vong của một chế độ đã được đánh đổi bởi bao nhiêu xương máu của các thế hệ cha anh trước đây: 

“Mất danh dự. Mất uy tín của Đảng… của chính quyền”. 

Kiên quyết không để những “kẻ ất ơ” dùng rất nhiều tiền xuyên thủng cả một hệ thống chính trị như triết lí “cái gì không mua được bằng tiền thì vẫn mua được bằng rất nhiều tiền”, lãnh đạo cao nhất của Đảng nhìn thấy giải pháp chung để các quốc gia tiến bộ thực sự bền vững không phân biệt chế độ chính trị nào, nên đã chỉ đạo dứt khoát, không khoan nhượng: 

“Chúng ta phải băm nát cái triết lí hạ cấp ấy. Đấy không phải là ý chí của Đảng ta, của chế độ ta mà là của tất cả các nước phát triển và đang phát triển. Nếu không thì không thể phát triển được. Cái tốt cái trong sạch không thể không thắng cái xấu, cái bẩn thỉu đen tối được…. Phải xử lí tất cả những người có tội, dù ở địa phương hay trung ương” (sđd, tr.198). 

Đó là thái độ tuyên chiến rất cần có ở một lãnh đạo cấp cao. Chỉ từ một cuộc họp, hình ảnh Tổng Bí thư đã tạo nên sức thuyết phục đặc biệt. Tác phong thân thiện, chân thành và tập trung, dân chủ kết hợp với những lập luận sắc bén, không thể chối cãi trước nhiều vấn đề của đất nước, của chính quyền cho thấy một chân dung chính khách khác hẳn cả về tầm và về tâm trong một thời đại hỗn quân hỗn quan.

   Hiểu yếu kém “nửa mùa” của bộ máy chính quyền xuất phát từ vấn đề nhân sự, Tổng bí thư rất trân trọng những ai có năng lực và nhiệt huyết. 

Ông nắm bắt, theo dõi và trực tiếp gặp gỡ trao đổi, khích lệ ủng hộ Trần Kiên trong suốt một thời gian dài thể hiện tài năng dùng người. Sau ngày làm việc nặng nề với lãnh đạo thành phố Thanh Hoa, “ông nán lại đợi một người, mà câu chuyện của người này, theo kênh báo chí đến tai ông, làm ông thích thú” (sđd, tr.199). 

Thái độ của chính khách số một đầy thiện chí và tôn trọng, lời nói cởi mở và hưng phấn:

“vừa nắm tay, vừa kéo anh ngồi vào ghế bên cạnh, đoạn ông xoay ghế lại… đặt bàn tay phải lên vai anh, vỗ nhẹ: Đồng chí Kiên bao nhiêu tuổi nhỉ?... Thế hả… Còn được phục vụ nhân dân, phục vụ Đảng nhiều lắm - Ông nhìn thẳng vào mắt anh, giọng phấn chấn - Tôi đã nghe nhiều về đồng chí. Được lắm! Hay lắm! Đồng chí gửi đề án cải tiến phương thức lãnh đạo ở quận mình lên… cứ đề Văn phòng Tổng Bí thư”,

hay “Tôi tin đồng chí - ngừng một chút như cân nhắc, ông nói tiếp - Đảng hy vọng rất nhiều ở những người như đồng chí” (sđd, tr.200.201).

Trong môi trường chính trị thời mở cửa đầy những nước cờ người cạm bẫy, ai cũng hiểu thái độ trọng thị của Tổng Bí thư trong lần đầu gặp gỡ với một cá nhân có vị thế dưới ông quá xa, lại mới bị kỷ luật… là điều cực kì hiếm, đồng thời mở ra cơ hội mới cho Kiên vững tin vào những dự định hành động của mình, vững tin vào sự sáng suốt, công tâm của lãnh đạo tư tưởng tối cao. 

Không những thế, chỉ nửa tháng sau khi nhận đề án của Kiên, ông mời Kiên trực tiếp trình bày trước ông và các cán bộ, chuyên viên cao cấp (gồm Văn phòng Trung ương Đảng, Ban Nội chính Trung ương, Ban Tổ chức Trung ương, Viện Xây dựng Đảng, Ban Tổ chức Chính phủ, Học viện Hành chính Quốc gia).

Vẫn tác phong giản dị, cử chỉ thân mật và bình đẳng của một lính già với lính trẻ: “tay phải đưa ra bắt, tay trái vỗ nhẹ mấy cái vào vai Kiên. Mắt hấp háy cười. Miệng cười. Ông vừa cười vừa nói - với mọi người xung quanh: Đây là nhân tố mới của Đảng. Cái quý nhất là dám phá bỏ phương thức cũ, lề thói cũ…”. 

Để biết dân chửi thế nào, ông ép Kiên phải nói trước cuộc họp “bây giờ tôi không yêu cầu, mà ra lệnh, đồng chí phải báo cáo với tôi. Rõ chưa?”. 

Để rồi khi nghe “Họ bảo…mất mùa đổ tại thiên tai. Được mùa bởi tại thiên tài Đảng ta”, ông lặng người rồi chia sẻ với cấp dưới: 

“cái kém cỏi nhất, vô lí nhất của chế độ, của cả hệ thống chính trị nước ta là chế độ trách nhiệm. Sai thì chẳng biết quy kết cho ai. Chỉ nhận khuyết điểm trên giấy. Còn thành tựu vinh quang thì kéo về mình” (sđd, tr.226). 

Tổng Bí thư chỉ ra điểm yếu cơ bản, có tính sống còn của hệ thống chính trị mà từ trước đến nay ai cũng hiểu, chỉ không dám nói, không thể nói:

“điểm yếu nhất của hệ thống chính quyền nước ta, ấy là không khoa học trong thể chế vận hành, nhất là cơ chế tổ chức giám sát, dẫn đến hậu quả tất yếu, là kém hiệu lực của hệ thống chính quyền. Cái chết nữa là phẩm chất đạo đức của đội ngũ. Quái lạ, muốn có chức, có quyền, lại muốn giàu nữa thì làm thế nào được” (sđd, tr.217). 

(Còn nữa)