Saudi Arabia, một trong những quốc gia Hồi Giáo bảo thủ hàng đầu, vừa đạt đột phá
về nữ quyền. Lần đầu tiên họ cho đăng tuyển nữ tài xế tàu hỏa cao tốc trên tuyến
đường đậm tính thần thánh. Động thái này có thể tạo bước ngoặt trên tiến trình nhọc
nhằn hướng tới cởi mở của một tôn giáo hà khắc.
Nhu cầu chỉ 30 nữ tài xế nhưng 28.000 đơn đăng ký sau thông báo tuyển tháng
12/2021. Đòi hỏi tự đánh giá online tiêu chuẩn học vấn và tiếng Anh giúp nhà thầu
Renfe của Tây Ban Nha loại nửa số đơn. Xét chọn các ứng viên còn lại dự kiến xong
giữa tháng 3.
Chỉ tiêu 30 nữ tài xế tàu tốc hành tưởng ít nhưng chưa hẳn. Renfe hiện thuê 80 nam tài
xế bản địa bên cạnh 50 học viên đang tập huấn. Phụ nữ ở đất nước 2,15 triệu km2,
rộng thứ ba Châu Á, dân số 35 triệu, chỉ hành nghề thầy thuốc, cô giáo và, đến năm
2018, mới được lái ô tô. Đấy là chưa kể nửa dân số tuổi dưới 25, cơn cớ dễ khiến
người thiển cận loại phái yếu khi bố trí việc.
Đương nhiên đột phá còn thực sự khiêm tốn giữa rừng chông gai. Quý ba năm ngoái,
lao động nữ chỉ bằng nửa lao động nam, trong khi tỷ lệ thất nghiệp gấp ba, hơn 21%.
Quốc gia có chi tiêu quân sự khủng thứ ba thế giới còn nắm lắm kỷ lục ngược mà tai
tiếng gần đây là vụ sát hại dã man nhà báo đối lập Jamal Khashoggi năm 2018.
Về cải thiện nữ quyền, tuy thế, vương quốc Hồi Giáo toàn tòng này thuộc top các thực
thể thúc đẩy tiến trình nhanh kỷ lục. Năm năm qua, tỷ lệ nữ lao động tăng gấp đôi, lần
đầu đạt 33% lao động. Nửa đầu năm ngoái, cũng lần đầu tiên, họ có việc làm nhiều
hơn nam.
Tuyển dụng nữ lái tàu cao tốc, hơn nữa, có vẻ bộc lộ dấu hiệu chuyển đổi ngay trong
lòng nền độc tài tôn giáo. Tàu cao tốc hướng tới cải cách do đích thân thái tử nhiếp
chính Mohammed bin Salman chỉ đạo. Tái cơ cấu và đa dạng hóa kinh tế, giảm phụ
thuộc dầu lửa, tất yếu dẫn đến đụng chạm những chỗ lâu nay cấm đụng chạm.
Cho 30 phụ nữ Hồi Giáo lái tàu tốc hành mang ý nghĩa lớn hơn tại thể chế luôn lấy ý
chí tôn giáo và thần quyền, thay vì quy luật, làm kim chỉ nam. Tuyến tàu chạy hơn bốn
tiếng có đàn bà tham gia lái, sau một năm tập huấn trả phí, nối hai thánh địa tối thượng
của Hồi Giáo toàn cầu, Medina và Mecca, dài 453km. Phải chăng họ muốn gửi thông

điệp tới các thực thể đồng tôn khắp nơi rằng, rốt cục, hãy nhìn về phía trước, hãy dần
cởi xiềng xích tinh thần, giải thiêng thần quyền, dẫu đích cuối còn xa ngái.