Arab Saudi (AS), khách hàng mua vũ khí Mỹ khủng nhất, vừa giáng chùy chưa
từng có lên nước này kể từ sau vụ khủng bố 11/9 mà thủ phạm bị quy là công dân
AS. Họ xúi Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) cắt hai triệu thùng/ngày
sản lượng dầu thô. Chùy này có thể làm sáng tỏ nhiều quan hệ mơ hồ.
Trước tiên là mơ hồ về khái niệm đồng minh. Mỹ khó có thể xoá khỏi hồ sơ ký ức
xuất xứ các nghi phạm chính gây vụ khủng bố làm thay đổi lịch sử thế giới, và về
vụ sát hại dã man nhà báo Khashoggi năm 2018. Mặt khác, Mỹ luôn coi AS như
khắc tinh của Iran ở Trung Đông.
AS cũng mơ hồ không kém về chọn đồng minh. Xem Mỹ như cứu cánh để chống kẻ
thù truyền kiếp Iran, họ xài vũ khí Mỹ nhiều nhất tính đến 2021, theo Viện Nghiên
cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm. Mặt khác, với họ, Mỹ là cái gai khó chịu không
kém Iran dù ở góc độ khác: xuất khẩu ý niệm dân chủ sang vương quốc độc thần.
Sự kiện OPEC cùng Nga, tạo thành OPEC+, tuyên bố giảm sản lượng dầu hôm 5/10
cho thấy AS dường như muốn tìm đồng minh mới. Kiên trì niềm tin ý thức hệ quan
trọng hơn vật chất, giờ AS muốn thấy thần quyền không thể tiếp tục bị xói mòn.
Mặt khác, họ tin OPEC+ giúp bảo toàn nguồn lực mà không cần Mỹ. Họ tuyên bố
tăng giá bán dầu chỉ ở Mỹ từ tháng 11/2022.
AS và OPEC+ có lẽ chưa tính kỹ hậu quả lâu dài. Giảm manh sản lượng dầu hầu
chắc làm tăng trở lại giá năng lượng, đúng lúc Liên minh Châu Âu (EU) rên xiết
giữa mùa đông, tác động khôn lường tới chiến cuộc Ukraine. Nhưng nếu EU và
Ukraine không sụp đổ sau giá buốt, động thái của OPEC+ có thể thúc đẩy mạnh hơn
quyết tâm tự cường của họ và hướng tới kinh tế xanh nhanh hơn.
Nói riêng ý đồ OPEC+ muốn khoét sâu mâu thuẫn giữa chính quyền Joe Biden, ủng
hộ Ukraine mạnh mẽ và bền bỉ nhất, của đảng Dân chủ với đối thủ Cộng hòa cũng
khó thuyết phục. Phản ứng trước động thái lắm rủi ro của OPEC+, ba nghị sỹ Công
hòa thay vì Dân chủ tiên phong đề nghị rút quân và hệ thống phòng thủ tên lửa Mỹ
khỏi AS và các thành viên chủ chốt của OPEC.
Tưởng là chùy nặng, AS sẽ phải tự trả lời liệu đồng minh mới có giúp họ kháng cự
hiệu quả kẻ thù láng giềng không. Bản thân Iran luôn chung đường với đồng minh
mới, thực thể vốn chưa bao giờ áp đặt được vai trò lãnh đạo ở khu vực từ sau Thế
chiến II. Bởi thế, quyết định của OPEC+ dễ là dịp minh bạch hóa nhiều quan niệm
mơ hồ tồn tại dai dẳng bao lâu nay.