Đối đầu truyền kiếp giữa Iran và Israel vừa chứng kiến bước leo thang nghiêm trọng.
Lần đầu tiên, Iran công khai nhận chính mình tấn công một cơ sở tình báo của Israel.
Tuyên bố chưa từng có này xảy ra giữa lúc cả hai đang quan hệ tế nhị với Nga, dễ
khiến vũ khí dầu lửa bớt uy lực trước cấm vận quốc tế hi hữu nhắm vào họ.
Vụ Iran phá một tòa nhà ở Iraq ngày 13/3 có hai tình tiết mới. Thứ nhất, như chưa từng
có tiền lệ, họ công khai thừa nhận chính họ đã xóa sổ tòa nhà, cơ sở tình báo hải ngoại
của Israel. Thứ hai, vũ khí phá hủy công trình kẻ thù khác hẳn các lần tấn công trước.
Hai bên giao chiến thực ra từ lâu rồi nhưng chủ yếu bí mật và hạn chế. Trước đây, cả
hai đều ém nhẹm bằng cách, Iran chẳng hạn, chỉ cử lực lượng ủy nhiệm. Nếu lộ, ít nhất
họ đều phủi tay. Hơn nữa, lần đầu tiên phòng tình báo Israel đặt ở Erbil, thủ phủ chính
phủ tự trị người Kurd, bị tấn công bằng tên lửa với hơn 12 quả, thay vì máy bay không
người lái (drone), vũ khí Iran sản xuất và uy lực khắp Trung Đông.
Israel cũng công khai thừa nhận cuộc tấn công hiếm có ngày 12/2 vào Iran. Họ xóa sổ
một nhà máy sản xuất drone lâu nay được Iran tài trợ cho các lực lượng ủy nhiệm.
Tuần qua, Iran tuyên bố chấm dứt “kiên nhẫn chiến lược”, giải pháp nhằm giảm đòn
trừng phạt thời tổng thống Trump.
Thôi “kiên nhẫn chiến lược” diễn ra đúng lúc Iran gặp thách thức trong ứng xử với
Nga. Nhà Trắng hôm 18/3 tuyên bố không cho phép Nga tận dụng vai trò một bên đàm
phán của thỏa thuận hạt nhân Iran (JCPOA) để lách đòn trừng phạt. Điều đó đồng
nghĩa tập đoàn năng lượng hạt nhân khổng lồ Rosatom của Nga sẽ không được phép
thay mặt JCPOA chuyển nhiên liệu hạt nhân đã làm giàu của Iran cho Mỹ. Đổi lại, Mỹ
có thể vẫn chấp nhận để Iran xuất dầu, điều mà Nga không hề muốn.
Hiếm khi quan hệ Nga-Israel-Iran khó xử như hiện nay. Thủ tướng Israel sang
Moscow hẳn không thể thuyết pháp suông để mong làm trung gian hòa giải xung đột
Nga-Ucraine. Chí ít, hứa ngừng trả đũa kẻ thù có thể giúp Nga thuyết phục Iran không
bán dầu. Nhưng đề xuất này cũng rủi ro bởi Iran khó có thể từ chối cơ hội nếu Mỹ cho
họ xuất vàng đen.
Cả Iran lẫn Israel bỗng im lặng trước cú gây hấn sâu sắc mà họ vừa gây cho nhau.
Đúng ra, Iran tuyên bố không có ý xúc phạm Iraq cũng như tấn công tòa lãnh sự Mỹ
cạnh đó. Công khai né Mỹ trong vụ nghiêm trọng này, liệu có chuyển thành bất lợi cho
Nga hay không, chắc phải chờ thực tiễn trả lời.